به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در آسیای مرکزی، این روزها بحث پیرامون احتمال تاسیس پایگاه نظامی آمریکا در تاجیکستان در میان محافل سیاسی، کارشناسان امور منطقه و رسانه‌های روسیه و تاجیکستان به شدت ادامه دارد.

پیشتر برخی ژنرال‌های روس نگرانی خود را درباره احتمال به بن بست رسیدن مذاکرات مسکو و دوشنبه بر سر تمدید ادامه حضور پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان بیان کرده بودند و حتی در اینباره نصیحت‌های تهدید آمیزی نیز به دولت دوشنبه از طریق رسانه‌های آن کشور مبنی بر ناامن شدن منطقه و شروع درگیری‌های قومی در میان کشورهای آسیای مرکزی و همچنین افزایش تهدید گروههای تروریستی از خاک افغانستان برای دولتمردان منطقه مخابره کرده بودند.

این موضوع را بار اول ژنرال "چیرکین" رئیس ستاد نیروهای زمینی ارتش روسیه دو هفته قبل هنگام سخنرانی در جمع نمایندگان کمیته امنیت و دفاع سنای روسیه مطرح کرد.

به دنبال او ژنرال "نیکلای ماکاراوف" رئیس کل ستاد نیروهای مسلح روسیه پیشنهاد دوشنبه برای تمدید مهلت حضور پایگاه روسیه در خاک تاجیکستان برای 10 سال را غیر قابل قبول دانست.

سپس موضوع سرنوشت پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان در حاشیه نشست وزرای دفاع کشورهای عضو جامعه همسود در شهر "کالنین گراد" روسیه میان وزیران دفاع تاجیکستان و روسیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت اما این گفت‌وگوها هیچ نتیجه‌ای در پی نداشته است.

مهمترین نکته جالب که از روند این گفت‌وگو مخابره شد، پاسخ ژنرال "شیر علی خیر الله اف"وزیر دفاع تاجیکستان درباره بی اطلاعی مقامات دوشنبه از متن قرارداد جدید پیشنهادی روسیه درباره چگونگی حضور نیروهای روسی در خاک تاجیکستان بود.

قبل از این دیدار نیز در واکنش به اظهارات ژنرال چیرکین وزارت دفاع تاجیکستان با پخش بیانیه‌ای این گونه اظهارات را به دور از نزاکت سیاسی ارزیابی کرده بود.

نتیجه پاسخ معنادار وزیر دفاع تاجیکستان به همتای روس خود حمله تند رسانه‌ای روسیه علیه دولت دوشنبه و تاجیکستان را در پی داشت.

حال انکه همین رسانه‌ها پس از اعلام خروج ازبکستان از سازمان امنیت جمعی که پیامدهای بدتری برای روسیه و سازمان مذکور در پی خواهد داشت، برخورد محتاطانه از خود نشان دادند و این تصمیم تاشکند را چندان مورد حمله و انتقاد شدید قرار ندادند.

ماجرا به همین جا ختم نشد بلکه بدنبال سفر یک گروه از هیئت امریکایی به دوشنبه و اظهارات "دن بیرتان" مبنی بر احتمال جایگزین کردن پایگاه ماناس قرقیزستان در ازای تاسیس یک پایگاه جدید در تاجیکستان، شدت بیشتری به خود گرفت.

اظهارات آشکار "دن بیرتان" واکنش‌های گوناگونی در محافل سیاسی روسیه و تاجیکستان به بار آورد.

ژنرال "لئونید ایواش‌اف" معاون رئیس آکادمی علوم ژئوپلتیک روسیه اقدامات آمریکا در آسیای مرکزی را اهانت آشکار نسبت به سیاست مستقل این کشورها دانست.

این کارشناس معتقد است: "اگر تاجیکستان به حضور نظامی آمریکا رضایت دهد، خیلی زود این کشور تحت فشار سیاسی روسیه، چین و ایران قرار خواهد گرفت و حضور نظامی آمریکا در تاجیکستان برای هر کدام از این سه کشور که امروز از شرکای دوشنبه هستند، اقدامی نامطلوب ارزیابی خواهد شد و زمینه را برای هر نوع عمل تخریب‌کارانه در کشور باز خواهد کرد".

به گفته وی، "تاجیکستان تا به حال روی استعمار را ندیده اما پس از ورود آمریکایی‌ها زیر بار استعمار خواهد رفت".

وی معتقد است که آمریکا با ایجاد زمینه حضور نظامی در هر یک از کشورهای آسیای مرکزی همان اقداماتی را انجام می‌دهد که در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان انجام داد.

در این رابطه، واکنش‌ها در محافل سیاسی تاجیکستان نیز مختلف بوده است. برخی گروه‌های سیاسی وابسته به روسیه در ساختار دولت دوشنبه با اشاره به سیاست "خشن" کرملین از احتمال تشدید فشار روسیه به تاجیکستان سخن گفتند و مخالفان دولت از احتمال تغیر رژیم در این کشور صحبت به میان آوردند.

اما "سیم الدین دوست اف "تحلیلگر مستقل سیاسی در تاجیکستان بر این نظر است که در رابطه با تاسیس پایگاه نظامی آمریکا در تاجیکستان دولت دوشنبه با در نظر گرفتن منافع ملی و حفظ توازن قوا در منطقه تصمیم گیری کند.

وی با اشاره به سیاست خصمانه تاشکند علیه دوشنبه و هماهنگی روسیه با ازبکستان در این زمینه و همچنین افزایش تهدیدات این کشور همسایه علیه منافع ملی و حتی تمامیت ارضی تاجیکستان معتقد است که دولت دوشنبه در این زمینه با واشنگتن نیز همکاری لازم را بایستی داشته باشد.

به گفته وی ،همکاری با امریکا می‌تواند ضمن جلوگیری از خطر حمله هوایی ازبکستان به سد راغون، همچنین زمینه را برای ورود تاجیکستان به سازمان جهانی تجارت، رهایی تاجیکستان از بن بست ارتباطی، و سرمایه گذاری بانک جهانی برای ساخت نیروگاه عظیم راغون، شرکت فعال تاجیکستان در کریدور شمالی، احداث راه "کلمه-اشکاشیم-فیض آباد-کابل" و همچنین امکان میانه روی بیشتر دوشنبه در قبال مسکو در موضوع چگونگی تمدید ادامه حضور پایگاه نظامی روسیه در تاجیکستان را فراهم خواهد کرد.

"رشید غنی عبدالله" کارشناس برجسته تاجیکستان و منطقه آسیای مرکزی نیز در این رابطه معتقد است: با توجه به اینکه تاجیکستان کشوری مستقل است و اهدافی در زمینه توسعه دارد، از نگاه نظری می‌تواند با آمریکا همکاری کند و هیچ مانعی برای چنین همکاری وجود ندارد.

وی افزود: لازم است که تاجیکستان همکاری با آمریکا را با در‌نظر‌داشت تمام هنجارها و قوانین بین‌المللی انجام دهد.

به گفته وی، چنین همکاری در زمینه تأمین و حفظ ثبات در تاجیکستان بعید است و تأثیر مثبتی به همراه نخواهد داشت.

این کارشناس همچنین معتقد است: تاجیکستان قبل از آنکه با آمریکا در زمینه نظامی اقدام به همکاری کند باید در نظر بگیرد که این همکاری تا چه میزان در تقویت ثبات کشورش مؤثر است.

وی گفت: تاجیکستان تاکنون قادر به حفظ تعادل منافع بین 3 و حتی چهار قدرت روسیه، آمریکا، چین و ایران بوده و توانسته است ثبات سیاسی و اقتصادی خود را تا حد لازم حفظ کند.

خلاصه شرایط فعلی ایجاد شده برای تاجیکستان را برخی کارشناسان یک نوع فرصت یا شانس خوب برای دولت دوشنبه می‌دانند و گروه دیگر تهدید آشکار. آیا تاجیکستان در این مرحله حساس می‌تواند با حفظ حداکثری منافع ملی خود توازن قوا میان روسیه و آمریکا در منطقه را حفظ نماید، موضوعی است که به زیرکی و توان تصمیمگیری درست دولتمردان دوشنبه بر می‌گردد.

به هر حال، وضعیت کنونی کشور های منطقه را در شرایط سختی قرار داده است و اوضاع آینده منطقه به تصمیمات رهبران سیاسی آن بستگی دارد و در یک کلام، امسال آسیای مرکزی تابستان گرمی را پشت سر خواهد گذاشت.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: